نخستی خواننده جاز در ايران

گفتگوئی با آلفرد لازاریان نخستین خواننده آهنگ جاز در موسیقی ایرانی
«آلفرد»خواننده معروف زهره چرا دیگر نمی خواند
استاد رقص فروزان و کارگردان رقص فیلم " شب نشینی در جهنم "که هم اکنون بکار تدریس این هنر اشتغال دارد درباره خوانندگان و رقاصه های معروف اظهار نظر می کند .
زنره ...ای گل اندوه بی پایان من بازآ....
شاید ده سال پیش بود که این آهنگ واین شعر با صدای گرم و رسای خواننده ای بنام آلفرد لازاریان از رادیو پخش شد ودر محافل مختلف برلب زمزمه می شد .
آلفرد نخستین خواننده ای که با موسیقی جاز آواز خواند ،امروز دیگر نامش سر زبان ها نیست و شاید بسیاری از دوستداران موسیقی و آواز حتی نامش راهم بخاطر نداشته باشند و ندانند که آلفرد نخستین خواننده جاز موسیقی ایرانی بود و وقتی شروع بکار کرد مردم با این موسیقی آشنا نبودند ،اما او کار خودش را با علاقه شروع کرد ،اوراه را هموار کرد تا امروز صدها خواننده جاز از آن بهره گیرند .
آلفرد لازاریان برادر لیلی لازاریان معروف امروز 43 سالدارد ،در خانه اش اورا در کنار همسر جوانش و دختر کوچکی که دارند می بینم .از اطاق دیگر صدای موسیقی بگوش میرسد ودر تمام مدت دو ساعت و خرده ایکه من با او مصاحبه دارم صدای موسیقی قطع نمی شود .موسیقی در تک تک آدمهای این خانه جای بخصوصی دارد،چراکه مرد خانواده خود عاشق موسیقی بوده و هست .از آلفرد می خواهم که درباره خودش و این که چطور شد از خواندن دست کشیده و از متن فعالیت ها دور افتاده برای من حرف می زند و میگوید :
«اولین کار هنری من رقص بود و در بیست سالگی شروع شد . آنهم در "کلوپ آیران "که پدرم رییس آن بود .واولین بار در ژاندارمری خواندم .آنوقت ها "قاسم جبلی " و "شاپور نیاکان "بازار گرمی داشتند .مستجاب الدعوه در رادیو ایران برنامه بخت آزمائی داشت و من نخشتین بار در این برنامه آواز خواندم که از رادیو پخش شد و تا یکسال برنامه ادامه داشت . درآن سالها خوانندگانی بودند که در گوشه و کنار جاز میخواندند .ولی کا هیچکدامشان کامل و جدی نبود .من جاز را تکمیل کردم .آهنگ «زهره »که بمیان مردم رفت ،موسیقی جاز را شناساندم .درارکستر من میردادیان ، مارس ،زاون ،مارتیک بهترین نوازندگان جاز همکاری داشتند .ویگن تازه در متن شهرت بود .او نیز مقداری از آهنگهای مرا خواند .مطلبی را باید بگویم که خیلی مهم است و آن اینکه آن روزها جاز ده درصد و فوقش بیست درصد طرفدار بیشتر نداشت .یعنی آدم باید برای مردمی می خواند که از هر صدنفر ،ده نفر یا بیست نفر خوششان می آمد و می فهمیدند .تشویق خیلی کم بود و در عوض من بکار رقص توجه کردم .زیرا رقص را همه می فهمیدند و خوششان می آمد و تشویق می کردند .هیجده ساله بودم که به سبک «فرد آستر» رقصیدم در همین موقع ویگن اندک اندک بمیان مردم رفت و دنبال کار جاز را گرفت .صدای من صدای مناسبی بود ،برای موسیقی جاز ،یادم هست یک پروفسوری آمده بود صدایم را شنید وگفت فوق العاده است و می گفت از بین خوانندگان ایرانی من تنها خواننده ای هستم که می توانم بدون میکروفن آواز بخوانم .در این وقتها نوری در رادیو در برنامه ارتش میخواند و من در شما ورادیو .آهنگ آرزو و دختر میوه چین را بهمراه عطاءاله خرم در شما و رادیوخواندم »
آلفرد لازاریان بعلت اشکال تراشی در کار وعدم استقبال از جاز و مخصوصا توجهی که مردم بکار رقص داشتند،از فعالیتهای خواندن دست کشید وشد معلم رقص ،زیرا که در این فن مهارت و استادی قابل توجهی داشت .برای یک دوره ششماهه به بیروت رفت و وقتی برگشت آشنایی کاملی با رقص های مدرن پیداکرد،بطوریکه خودش می گوید در رقص مدرن هیچکس را یارای برابری با ائ نبوده ونیست .
«رقص والنتینو »را که مشکل ترین نوع رقص است با مهارت اجرا کرد و همین موجب شد که بطرف فیلم و سینما کشیده شود .از کارهای جالب او تعلیم کارگردانی رقص فیلم شب نشینی در جهنم است ،که فوق العاده مورد توجه قرار گرفت .
آلفردو در کارگردانی رقص ،رقص بابا کرم را به طور صحیح به فروزان آموخت :می گوید فروزان استعداد عجیبی برای رقص دارد و خیلی خوب و با مهارت می رقصد .از آلفرد می خواهم نظرش را در باره خوانندگان امروزی و رقاصه هایی مثل جمیله و شهرزاد بگوید .زیرا امروز جاز بازار داغی دارد و بیشتر جوانها طرفدار موسیقی جاز شده اند ،می گوید :
«-امروز خواننده به معنی وسیع کلمه کم داریم ،میکروفن را از رامش و گوگوش و خیلی های دیگر بگیرید آنوقت به آوازشان گوش کنید. آهنگها همه تقلیدی شده اند .دلکش و ویگن خوب بودند که رفتند .عارف خوبست وهمینطور نلی و فرحی که جمعه پیش از رادیو آواز خواند وعهدیه هم ...اما دیگران.من گوگوش و رامش را نمی پسندم چه آنها بیشتر بخاطر قیافه و آرتیست بازی هایشان گل کرده اند .وبعضی دیگر از خوانندگان که اگر میکروفن و بلندگو نباشدونبود،آن خوانندگان وجود نداشتند .در حالیکه ایرج و جبلی و حتی علی نظری بدون میکوفن هم خواننده هستند .مهرپویا به غلط خواننده جاز معرفی شه ،او در دکوراسیون خیلی وارد است ،اما در آواز هیچ .
اما آغاسی اندک صدایی دارد و دوصد چندان نو آوری .نو آوری آغاسی موجب شده که حتی فرنگی ها هم که می آیند برنامه اش را می بیند خوششان می آید .
اونیک ژستش خوبست ولی صدایی ندارد ،او هم بخاطر نوآوری در حرکات کارش گرفت و گرنه این همان خواننده ای بود که پانزده سال پیش با چندرغاز می خواند و کسی بکارش توجه نداشت .حالا به ماسیس هم می گویند خواننده !امروز ممکن است عده ای از مردم اورا خواننده بدانند ولی در گذشته که مردم جدی تر بودند ،هیچیک از خوانندگان برنامه شش و هشت را خواننده نمی دانستند .برای اینکه اینها اصلا خواننده نیستند و برای جلب توجه به لباس و دکور متوسل می شوند .
ازمیان آنها که می رقصند جمیله به نظرمن رقاص خوبی نیست ،ولی مشتری جمع کن است ،بلد است دل آنها را با یک چشمک هم شده بدست آورد .عزیزه خیلی بهت از او می رقصد .
شهرزاد هم زیاد چیزی بارش نیست ،ولی یکجوری هولش دادند و به صورت یک رقاص جدی درآمد.نادیا جمال از او بهتر میرقصد .اصولا افکار عمومی در زندگی هنرمند خیلی موثر است .چندی پیش عده ای از دوستان خواستند که نوار زهره را برایشان پخش کنم .وقتی آن را شنیدند ،همگی عقیده داشتند که اگر صفحه بشود .خیلی زود تو مردم می رود و حتی بعضی ها گفتند که بیشتر از آمنه سر زبانها می افتد .
نمی دانم چه پیش می آید .خلاصه دارند دو باره مرا بطرف آواز می برند .نمیدانم اگر صفحه اش به بازار بیاید چه می شود .ولی بون شک اگر مردم آن را بپذیرند و استقبال کنند و از آن خوششان بیاید،من دوباره بطرف آواز کشیده می شوم ،زیرا مردم و تشویق های آنهاست که موجب می شود خواننده ای به اوج شهوت و ثروت برسد و در این میانه شانس هم خودش نقشی دارد ،فکرش را بکنید ده سال پیش آغاسی می توانست به چنین موقعیتی برسد ؟ابدا ولی امروز امکانش هست .
یا در باره فریدون فرخزاد باید بگویم او یک شومن استثنایی ئاست ،ولی خواننده نیست .در حد یک شومن میتواند آواز هم بخواند ،اما خودش به تنهایی آوازه خوان نیست .خواننده واقعی زیاد است »
آلفرد در حال حاضر در سرای هنر تعلیم رقص میدهد .همسر آلفرد نیز از صدای خوبی بهره مند است که الته چون خود آلفرد دوست ندارد که وارد بازار کارشود .آلفرد در نظر دارد بزودی آهنگ های زهره ،دختر میوه چین و چندتا دیگر از آهنگهایش را بصورت صفحه وارد بازار کند تا یکبار دیگر تجدید خاطره ای شود برای همه آنهایی که یک روز از شنیدن این آهنگ ها غرق در لذت می شدند .وشایدهم همانطور که خودش اشاره کرد ،مردم کاری کنند که یکبار دیگر علاوه بر رقص در آواز هم بدرخشد .
مجله سپید و سیاه /شماره ۹۵۶/۱۳۵۰