خوانندگان در سينما

ازدلکش تا مهستی

چهره های مشهور آواز در سینما ( قسمت اول )
طی بیست و هفت ،هشت سالی که از نمایش اولین فیلم ایرانی « طوفان زندگی » می گذرد .موسیقی و ترانه نقش مهم و سازنده ای در سینمای ایران داشته است ودر 99 درصد فیلمها رقص و آواز و موسیقی و ترانه بنحوی گنجانده شده است .روی این اصل تهیهکنندگان و کار گردانان سینمای ایران همواره در پی فرصت و موقعیت بوده اند که علاوه بر صدای خوانندگان معروف رادیو تلویزیون از بازی آنها نیز درفیلمها بهره گیرند .زیرا بطورحتم اولین فیلمهائیکه باشرکت یک خواننده معروف ساخته شده با استقبال مواجه می گشته است .در این مطالب تحقیقی سعی شده است موقعیت خوانندگانی را که در طول این همه سال هر کدام در فیلم یا فیلم هایی بازی کرده اند مورد بررسی قرار دهیم .
دلکش
* اولین خواننده معروفی که بخاطر شهرت فراوان به سینما کشانیده شد «دلکش » بود که نخستین بار در فیلم «شرمسار » سال 1328 ودر واقع چهارمین محصول سینمای ایران بازی کرد .دلکش در این فیلم نقش دختر روستایی را بعهده داشت که سر و کارش به شهر می افتد و بزودی آز کافه ها سر در می آورد ودر آنجاها می خواند ...
استقبالی که از این فیلم بعمل آمد باعث گردید تا تهیه کنندگان دلکش را در فیلم های دیگری مثل ،مادر ،افسونگر و دسیسه شرکت دهند .که وی در تمام این فیلمها ایفاگر نقشی شبیه همان نقش اول بود .فروش خوب فیلمهای دلکش موقعیت اورا بعنوان یک ستاره پولساز تثبیت نمود .بهمین جهت تا سالیان دراز توانست در سینما دوام آورد و فیلمهای زیادی بازی نماید که بعضی از آنها عبارت است از ظالم بلا ،عروس فراری ،شیرفروش ،فردا روشن است و ..
بهرام سیر – قاسم جبلی
*بهرام سیر و قاسم جبلی دوتن از خوانندگان پرطرفدار سالهای 26 تا 30 در رادیو بوده اند که بخاطر شهرت زیاد به سینما کشانیده شدند .ولی بهرام سیر فقط در یک فیلم « مستی عشق » در سال 1330 بازی کرد و قاسم جبلی در چند فیلم مثل دزد عشق ،یوسق و زلیخا ،فرشته وحشی و یکی دو فیلم دیگر ،
بهرام سیر در زمینه موسیقس جاز از اولین خوانندگان این سبک در ایران بود و جبلی آهنگ های عربی را که خیلی طرفدار داشت اجرا می نمود که البته هنوز هم بعد از گذشت سالهای زیاد در کافه ها و تئاترهای لاله زار میخواند .
فتانه – شمس
* فتانه و شمس از خوانندگان قدیمی رادیو بودند که هرکدام با شرکت در یکی دو فیلم در این زمینه نیز فعالیت هایی داشته اند .جوان های قدیمی ممکن است هنوز خاطره بازی فتانه در فیلم « مشهدی عباد » و خاطره بازی شمس را در فیلم « خورشید میدرخشد » را ازیاد نبرده باشند
مهوش – آفت
*مهوش که یک خواننده کافه ای بود و طرفداران زیادی هم داشت برای نخستین بار از رقص و اوازش در فیلم « خورشید می درخشد » استفاده شد و استقبالی که از آن بعمل آمد ،باعث شد تقریبا در تمام محصولات سالهای 35 تا 39 سینمای ایران صحنه هایی از رقص و ۀواز مهوش گنجانیده شود .زیرا که این کار پشتوانه خوبی شده بود برای تضمین فروش فیلمهای ایرانی در تهران و شهرستان ها و حتی در خیلی از شهرستانها از رقص های مهوش در فیلم های خارجی هم استفاده می کردند !و جلوی سینما مثلا اعلان میکردند « امشب فیلم تارزان با شرکت جانی ویسمولر همراه با رقص و اواز بانو مهوش ! » .بهرحال با مرگ ناگهانی مهوش که در سال 39 طی یک حادثه اتومبیل بوقوع پیوست ،رقیب دیدینه او «آفت » جایش را در سینمای ایران گرفت و تا سالهائی چند از رقص و آواز آفت و گهگاه هم رقص و آواز شهپر و پریوش خصوصا در محصولات استودیو عصر طلایی استفاده می شد .
فرح پناهی
*فرح پناهی از خوانندگانی بود که شهرتش در خارج از کشور بیشتر از ایران بود .ودر بعضی از ممالک اروپائی در زمینه اپرا شهرت زیادی داشت .وی در سالهای اولیه پیدایش سینما در کشور ما به ایران آمد ودر اقامت کوتاهش در دوفیلم
« ماجرای زندگی » و « دختری از شیراز » شرکت کرد واین بخاطر اطلاع ساوئل خاچیکیان از فعالیت او در خارج از کشور بود .
پوران
*یکی دیگر از خوانندگان مشهوری که بخاطر اشتهار فراوانش در کار خوانندگی به سینما کشانده شد « پوران » بود که نخستین بار در صحنه های کوتاهی از فیلم « آسمون جل »ظاهر شد و چند آهنگ خواند و استقبالی که از شرکت پوران در این فیلم بعمل آمد ،باعث گردید تا در فیلمهای دیگر نقش اول را بازی نماید و از صدایش نیز استفاده شود ،فیلمهایی مانند گرگهای گرسنه ،طلای سفید ، ستارگان می درخشند ،اشکها و خنده ها ،لاله آتشین ، آقای قرن بیستم ،عمونوروز ،اول هیکل ،و چند فیلم دیگر.
ویگن
* ویگن زمانیکه هنوز شهرت چندانی در خوانندگی نداشت نقشی از فیلم « چهاراه حوادث » را بازی کرد و این کار را با شرکت در فیلم« خون و شرف »ادامه داد.ولی بعد از آنکه شهرتش از راه خوانندگی به اوج رسید کار و فعالیت سینمایی اش نیز زیاد شد ودر فیلمهای زیادی منجمله ظالم بلا ، تپه عشق ، آتش و خاکستر ، اعتراف ،و فیلمهای دیگری شرکت کرد ولی هیچگاه موقعیت ویگن در سینما به اندازه موقعیت وی در خوانندگی نشد .
پایان قسمت اول
مجله ستاره سینما / شماره 68 / آذرماه 1353