رقاصه معروف (نادیا )در حال رقص در یکی از کاباره های تهران
یک رپرتاژ جالب و خواندنی از تاریخچه کاباره داری در ایران
کاباره داری در ایران (قسمت اول )
صنعت کاباره داری در ایران عمر چندانی ندارد و کاباره در ایران تکاملی از بنگاه های شادمانی 35 تا 40 سال قبل می باشد .در سالهای نه چندان دور در عهد قاجاریه و خصوصا دوره حکومت ناصرالدین شاه که به دوره ناصری معروف است وسائل طرب به میزان وتنوع کنونی وجود نداشت .از رادیو و تلویزیون و سینما خبری نبود .خوانندگان از تعداد انگشتان دست تجاوز نمی کردند .زن آوازه خوان وجود نداشت .در بزم های مدل آن روزگار که عبارت ازتئاتر های روحوضی و سیاه بازی بود بعلت اینکه مردم هنرنمایی زن را قبیح می دانستند .پسربچه های کم سن و سال و جوان هایی که از ظرافت بدنی برخوردار بودند با آرایش و لباس زنانه در نمایشات روحوضی حاضر می شدند و هنرنمائی می کردند .
فبله عالم ظل السلطان !شاه قاجار آنقدر گسترش فکری نداشته که متوجه شود این دستگاه میتواند برای مملکت او هم مفید باشد !
بهر تقدیر پس از مراجعت موکب سلطنتی از سفراروپا پای ادوات صوتی نظیر گرامافون شیپوری و رادیو هم به ایران باز شد.وکم کم باگذشت زمان اشاعه ای دربین متمولین آن زمان پیدا نمود .
گفتیم کاباره داری در ایران تکاملی از بنگاه های شادمانی می باشد .بنگاه های شادمانی هنوز هم بیادگار از آن روزگاران تک و توک درخیابان سیروس و سیمتری به چشم میخورند .
اولین بار در ایران ناصرالدین شاه قاجار در سفری که به انگلستان نمود .یک دستگاه گرامافون از کمپانی فون انگلستان هدیه گرفت و باخود به ایران آورد .
در محل کمپانی فون از صدای ناصرالدین شاه نواری تهیه شد که در حال حاضر این نوار در آرشیو رادیو ایران موجود است .این نوار 45 دقیقه ای که بصورت ریل می باشد در یک سوی آن متن سخنرانی 45 دقیقه ای ظل السلطان !ضبط شده است .
ناصرالدین شاه در این نوار از خاطرات خود در سفر انگلیس یاد کرده و در جایی متذکر شده است که :
بازذید از انگلستان بسیار مهیج بوده است ودر جایی متذکر شده که ما(ناصرالدین شاه و همراهان )موفق به دیدن وسیله ای شدیم که آب را از چاه در می آورد وبرای انگلیسی ها خیلی مفید است .گویی
بنگاه های شادمانی شادی آفرین مجالس جشن عروسی و ختنه سوران آن دوران بوده است .بنگاه های شادمانی برنامه هایی تنظیم می نمودند که عموما شامل برنامه سیاه بازی که از محبوب ترین نمایشات آن زمان بود .ورقص های ملی و فولکوریک ،عربی ،ترکی ،وغیره و ذالک بود .البته اجرای این برنامه ها فقط در مجالس خصوصی اشخاص صورت می گرفت ومحل نمایش عمومی نداشت .اولین محل نمایش عمومی در محل کاباره شکوفه نو فعلی به نام «کافه شکوفه » به سرپرستی حجازی شروع بکار نمود (پدر پرویز حجازی مدیرفعلی شکوفه نو وباکارا).درآن زمان محلی را که عبارت از دو مغازه تو در تو بود ابتیاع نمود وبه صورت سالن غذاخوری درآورد که در آنجا مشروبات الکلی و انواع اغذیه سرو می شد و در خلال اینکار افرادی نیز با سرگرم کردن مشتریان مشغول می شدند
این برنامه های هنری عبارت بود از گربه رقصانی ،نمایش لوطی وعنتر والاغیر ونهایه! کم کم استقبال مردم از برنامه های کافه شکوفه حجازی را برآن داشت که در فکر ایجاد برنامه های دیگری به تقلید از برنامه های کاباره های آمریکا و اروپا که وصف آن را شنیده بود ،بیفتد .
این فکر با ورود فیلم های آمریکایی به ایران و نمایش واریته های موزیکال در این فیلم ها در حجازی قوت گرفت .پس از آن حجازی به دنبال ایجاد برنامه های ابتکاری و متنوع هنری بود تا ذائقه ای را که برای تماشاچیان و مشتریان صاحب دل !بوجودآورده بود به نحو مقتضی ارضاء نماید،کم کم کافه شکوفه به شکوفه نو تبدیل شد وصنعت جدید کاباره داری در ایران شکل گرفت .
پس از شکوفه معدود کاباره و کافه های ساز و ضربی دیگری در تهران پاگرفت که درحال حاضر شهرستان ها نیز تک و توک به داشتن کاباره های ساز وضربی مفتخر شده اند !از جمله برنامه های پرطرفدار کاباره جات !برنامه های فکاهی و آلوده به طنز می باشد .پایه گذاران برنامه های فکاهی را سیاه های نمایشات روحوضی میدانند .از جمله سیاه های معروف «مهدی مصری »نامی بوده است که سالها با سیاه کردن خود تماشاگران را نیز سیاه کرده است !اخیرا نیز «سعدی افشار»نامی پیدا شده است که موجب رونق بخشیدن وحیات جدید این برنامه هنری سنتی ایران شده است .
پایان قسمت اول
مجله ستاره سینما /شماره 126 /اسفند 1354
یک رپرتاژ جالب و خواندنی از تاریخچه کاباره داری در ایران
کاباره داری در ایران (قسمت اول )
صنعت کاباره داری در ایران عمر چندانی ندارد و کاباره در ایران تکاملی از بنگاه های شادمانی 35 تا 40 سال قبل می باشد .در سالهای نه چندان دور در عهد قاجاریه و خصوصا دوره حکومت ناصرالدین شاه که به دوره ناصری معروف است وسائل طرب به میزان وتنوع کنونی وجود نداشت .از رادیو و تلویزیون و سینما خبری نبود .خوانندگان از تعداد انگشتان دست تجاوز نمی کردند .زن آوازه خوان وجود نداشت .در بزم های مدل آن روزگار که عبارت ازتئاتر های روحوضی و سیاه بازی بود بعلت اینکه مردم هنرنمایی زن را قبیح می دانستند .پسربچه های کم سن و سال و جوان هایی که از ظرافت بدنی برخوردار بودند با آرایش و لباس زنانه در نمایشات روحوضی حاضر می شدند و هنرنمائی می کردند .
فبله عالم ظل السلطان !شاه قاجار آنقدر گسترش فکری نداشته که متوجه شود این دستگاه میتواند برای مملکت او هم مفید باشد !
بهر تقدیر پس از مراجعت موکب سلطنتی از سفراروپا پای ادوات صوتی نظیر گرامافون شیپوری و رادیو هم به ایران باز شد.وکم کم باگذشت زمان اشاعه ای دربین متمولین آن زمان پیدا نمود .
گفتیم کاباره داری در ایران تکاملی از بنگاه های شادمانی می باشد .بنگاه های شادمانی هنوز هم بیادگار از آن روزگاران تک و توک درخیابان سیروس و سیمتری به چشم میخورند .
اولین بار در ایران ناصرالدین شاه قاجار در سفری که به انگلستان نمود .یک دستگاه گرامافون از کمپانی فون انگلستان هدیه گرفت و باخود به ایران آورد .
در محل کمپانی فون از صدای ناصرالدین شاه نواری تهیه شد که در حال حاضر این نوار در آرشیو رادیو ایران موجود است .این نوار 45 دقیقه ای که بصورت ریل می باشد در یک سوی آن متن سخنرانی 45 دقیقه ای ظل السلطان !ضبط شده است .
ناصرالدین شاه در این نوار از خاطرات خود در سفر انگلیس یاد کرده و در جایی متذکر شده است که :
بازذید از انگلستان بسیار مهیج بوده است ودر جایی متذکر شده که ما(ناصرالدین شاه و همراهان )موفق به دیدن وسیله ای شدیم که آب را از چاه در می آورد وبرای انگلیسی ها خیلی مفید است .گویی
بنگاه های شادمانی شادی آفرین مجالس جشن عروسی و ختنه سوران آن دوران بوده است .بنگاه های شادمانی برنامه هایی تنظیم می نمودند که عموما شامل برنامه سیاه بازی که از محبوب ترین نمایشات آن زمان بود .ورقص های ملی و فولکوریک ،عربی ،ترکی ،وغیره و ذالک بود .البته اجرای این برنامه ها فقط در مجالس خصوصی اشخاص صورت می گرفت ومحل نمایش عمومی نداشت .اولین محل نمایش عمومی در محل کاباره شکوفه نو فعلی به نام «کافه شکوفه » به سرپرستی حجازی شروع بکار نمود (پدر پرویز حجازی مدیرفعلی شکوفه نو وباکارا).درآن زمان محلی را که عبارت از دو مغازه تو در تو بود ابتیاع نمود وبه صورت سالن غذاخوری درآورد که در آنجا مشروبات الکلی و انواع اغذیه سرو می شد و در خلال اینکار افرادی نیز با سرگرم کردن مشتریان مشغول می شدند
این برنامه های هنری عبارت بود از گربه رقصانی ،نمایش لوطی وعنتر والاغیر ونهایه! کم کم استقبال مردم از برنامه های کافه شکوفه حجازی را برآن داشت که در فکر ایجاد برنامه های دیگری به تقلید از برنامه های کاباره های آمریکا و اروپا که وصف آن را شنیده بود ،بیفتد .
این فکر با ورود فیلم های آمریکایی به ایران و نمایش واریته های موزیکال در این فیلم ها در حجازی قوت گرفت .پس از آن حجازی به دنبال ایجاد برنامه های ابتکاری و متنوع هنری بود تا ذائقه ای را که برای تماشاچیان و مشتریان صاحب دل !بوجودآورده بود به نحو مقتضی ارضاء نماید،کم کم کافه شکوفه به شکوفه نو تبدیل شد وصنعت جدید کاباره داری در ایران شکل گرفت .
پس از شکوفه معدود کاباره و کافه های ساز و ضربی دیگری در تهران پاگرفت که درحال حاضر شهرستان ها نیز تک و توک به داشتن کاباره های ساز وضربی مفتخر شده اند !از جمله برنامه های پرطرفدار کاباره جات !برنامه های فکاهی و آلوده به طنز می باشد .پایه گذاران برنامه های فکاهی را سیاه های نمایشات روحوضی میدانند .از جمله سیاه های معروف «مهدی مصری »نامی بوده است که سالها با سیاه کردن خود تماشاگران را نیز سیاه کرده است !اخیرا نیز «سعدی افشار»نامی پیدا شده است که موجب رونق بخشیدن وحیات جدید این برنامه هنری سنتی ایران شده است .
پایان قسمت اول
مجله ستاره سینما /شماره 126 /اسفند 1354
No comments:
Post a Comment